Onze kleinkinderen

Onze kleinkinderen

Gedachten over de economische mogelijkheden van onze kleinkinderen.

Keynes wijst erop dat de bestaande economische en maatschappelijke verhoudingen sommige van de meest verachtelijke menselijke eigenschappen tot de hoogste deugden hadden verheven en hij voorspelt net als Bellamy een toekomst waarin de schaarste opgeheven zou zijn.

"Mannen en vrouwen zouden dan weer vrij zijn om terug te keren naar een aantal van de meest zekere en duidelijke principes van de religie en de traditionele deugd - dat hebzucht een ondeugd is, het nemen van woeker een misdaad en de liefde voor geld verachtelijk. We zullen dan weer een doel boven de middelen stellen en het goede boven het nuttige. We zullen hen eren die ons kunnen leren hoe we het uur en de dag op goede en deugdzame wijze kunnen plukken, de verukkelijke mensen die in staat zijn om direct van dingen te genieten."
Dit uitzicht op een samenleving waarin strijd voor harmonie en concurrentie voor samenwerking zal hebben plaatsgemaakt wordt ver in de toekomst geprojecteerd. Het zal slechts weggelegd zijn voor onze kleinkinderen, want Wees op uw hoede.
"De strijd daarvoor is nog niet gekomen. Nog minstens honderd jaar moeten wij onszelf en iedereen wijsmaken dat eerlijk gemeen is en gemeen eerlijk; want gemeen is nuttig en eerlijk niet. Hebzucht, woeker en voorzorg moeten nog een tijdlang onze goden zijn. Want zij alleen kunnen ons uit de tunnel van economische nood naar het daglicht leiden."

De boodschap is duidelijk: Voorlopig moeten we in een wereld vol ondeugden blijven leven. Pas als we dankzij onze ondeugden en onderlinge concurrentie de productie zo opgeschroefd hebben dat wij overvloed hebben bereikt, kunnen wij het ons veroorloven deugdzaam te leven.

Als we onderkennen dat behoeften niet zo objectief zijn en dat ze bovendien gebaseerd zijn op vergelijking en het streven elkaar te overtreffen, zullen we de illusie snel opgeven dat de overvloed aan het eind van de donkere tunnel van de schaarste gloort.

Uit: De erfenis van de Utopie, van Hans Achterhuis